Reuze leuk in Spa

In februari 1978 gingen een aantal leidinggevenden van Scouting Zetten samen op hike. Zij hadden zich laten verleiden door Fred F. die beweerde “dat dit reuze leuk was”. Op een vrijdagavond in februari reed men naar Spa in de Belgische Ardennen en zette men de tentjes op in de sneeuw. De temperatuur daalde ’s nachts tot –22°C. Dat was voor enkelen een complete verschrikking en ze besloten dan ook om de volgende ochtend meteen terug naar huis te gaan. De volhouders gingen op stap, met al het noodzakelijke in de rugzak gepakt, voor een voettocht van vele kilometers door een besneeuwd en bergachtig terrein. Het was een geweldige belevenis maar men had toch ettelijke jaren nodig om er weer overheen te komen.

Ondanks de ontberingen

In februari 1981 zijn de speltakleiders de verschrikkingen van de eerste Winterhike blijkbaar vergeten. Er gaven zich 28 personen voor deze expeditie op en ze namen de adviezen uit de overleveringen ter harte, want ze zijn met veel betere spullen uitgerust dan de keer daarvoor. Ondanks de vele blaren die er onderweg werden opgelopen waren er geen uitvallers.

Na afloop was iedereen erg enthousiast en vond dat de Winterhike voor leiding en bestuur een jaarlijks terugkomende gebeurtenis diende te worden. Zeker omdat in die tijd de verschillende speltakken van Scouting Zetten op verschillende locaties hun ding deden; de Winterhike was een prima manier om elkaar in een ontspannen ambiance te zien. De Winterhikes zijn sindsdien een groot succes gebleken. Nog elk jaar wordt er in februari een hike gehouden in het nabije buitenland, waarbij er tussen de dertig en zestig mensen meegaan. Naast een ontmoetingsmogelijkheid heeft het geheel zeker wel reünie-achtige trekjes gekregen.

De aftrap: de dia-avond

Hoe verloopt nou zo’n Winterhike? Een hike begint eigenlijk met de aanwijzing van “De Organisatie” tijdens de afsluitende dia-avond van de hike het jaar daarvóór. Een Winterhike wordt namelijk gelopen in groepjes, de zogenaamde Kook-Loop-Slaap-groep, oftewel KLS: samen Koken, Lopen en Samen een tent opzetten (of toch Slapen?). De Organisatie krijgt, als ze die niet al hebben, een zogenaamde patrouillenaam mee die direct afkomstig is uit het standaardwerk van Scouting, “Scouting for Boys” van Lord BP himself

De eerste van deze patrouilles werd zo lang geleden geboren dat de heren patrouilleleden zelf niet meer weten wanneer precies. Bever Leo van Hulst behoort nog steeds tot de vaste deelnemers. Een andere antieke groepering heeft zelfs “oud” in de naam staan: de Oud-Padvinders-Vereniging, oftewel OPV. Dit is de groep van Rob S., die een zeer speciale vermelding verdient in dit hoofdstuk, omdat hij tot 2023 élke Winterhike heeft meegelopen. De traditie wil dat De Organisatie erg geheimzinnig doet over de exacte bestemming. Blijkbaar hoort de Winterhike een ongewis avontuur te zijn. Zelfs de valuta van het te bezoeken land werd geheim gehouden. Nu is dat sinds de invoering van de euro niet echt meer nodig.

De start dus

Goed, na de dia-avond gaat De Organisatie aan de slag met het zoeken van een camping en een zaterdagavondlocatie, ergens in de buurt van heuvels . Op een of andere rare manier komt men altijd uit in de Ardennen of Eifel e.o., want daar liggen nou eenmaal de meeste heuvels, die wij Nederlanders al snel “bergen” noemen. Als de organiserende KLS-groep de datum (laatste weekend januari of eerste weekend februari) en de locaties (zie boven) heeft vastgesteld, roepen ze alle deelnemers op zich te verzamelen op de vrijdagavond op de blokhut. De Winterhike is begonnen! Tijdens deze koffie maakt de organisatie dan eindelijk bekend waar de reis naar toe gaat. De verzamelplaats is meestal ergens diep in België of Duitsland. Het verdient de voorkeur om eerst ter plaatse de tent op te slaan. Hoewel dat laatste geen sinecure is, bijvoorbeeld bevroren grond, -20°C , zoals in eerste tocht in 1978 en de Winterkwek van 1991. Sommigen verzinnen dan ook alternatieven, zoals auto’s, hotelbedden, campingtoiletten, een eenvoudige boerenschuur of jachthutten.

Vrijdagavond vulling

Als de slaapplaats eenmaal geregeld is, maakt De Organisatie bekend hoe laat de wandelaars zaterdag dienen op te staan en wie er dit jaar voor het verslag mag zorgen. Ook wordt er nog wel een een EHBO-er aangewezen. Tevens zijn er altijd lieden die menen dat de rest zit te wachten op toespraken en allerhande cadeautjes. In loop der tijd hebben we dozen vol snuisterijen kunnen verzamelen. Dit alles voegt alleen maar gewicht toe aan de toch al zo zware rugzak.

Waar ben ik?

De eerste vraag op zaterdag ochtend is als altijd: “waar ben ik?” Daarna volgt traditiegetrouw een “Brrrr!”. De warme slaapzak moet toch verlaten worden, omdat de “natuur roept”. En buiten de slaapzak is het K-O-U-D! Het ter voorverwarming in de slaapzak trekken van de kleren heeft als onherroepelijk gevolg dat de slaapzak koud wordt, dus dat is ook weinig zinvol. Koud wordt het toch. Eenmaal buiten de tent is het elk jaar weer een verrassing hoe de omgeving eruit ziet. Meestal iets met koude bergen, een kabbelende beekje. Alle deelnemers delen mee in de kou. De laatste paar jaren wordt de ochtendkoffie en het gebakken eitje -in sommige gevallen verzorgd door de uitbater van dezelfde uitspanning waar het ’s avonds nog zo gezellig was- vergezeld van een heuse ochtendkrant, volgeblaft door de Sint Bernhardhonden.

Als alle spullen in de rugzak zijn gepropt, deelt De Organisatie de wandelroutes uit. Van een slecht leesbaar zwartwit-kopietje is die route inmiddels  geëvolueerd tot een full-color gelamineerde kaart; het is wachten op de eerste Organisatie die slechts een GPS-route ter download aanbiedt. Daarna kan elke KLS-groep beginnen aan daar waar de meesten eigenlijk voor gekomen zijn, de Hike: 15 tot 25 km wandelen over bergen, door dalen, altijd door de modder, soms door de sneeuw, af en toe door de regen, en liefst zo weinig mogelijk asfalt. Er zijn patrouilles die zich braaf aan de door De Organisatie voorgeschreven route houden; anderen verkiezen doorsteken over beken, op of af te steile hellingen of makkelijke afsnijdingen. Ze lopen dan wel de kans de “posten” te missen. Bij deze posten worden de deelnemers verblijd met allerhande zaken: nieuwe kaarten, koppen koffie, stokken saté, broodjes rookworst of een mok trappersoep. Echter, een Winterhiker kan zichzelf te allen tijden onderhouden, zodoende ontstaan er regelmatig los-vaste-posten: lunch. Maar dat maakt niet uit, op de zaterdag is meestal een riante blokhut besproken, dus tent opzetten is niet meer nodig. Er zijn in de loop der tijd verschillende mooie en minder mooie zaterdagavondlocaties geregeld: de meest in het oog springende luxe was het “hotel” van de strandhike der Pinguïns in Bergen aan Zee in 1997. Als reactie daarop hadden de oude Bevers het jaar daarop een kale hut gehuurd waar niet iedere hiker een bed tot zijn beschikking had. Soms is er een open haard met echt varken aan het spit (Everzwijnen in 1999), soms heeft elke KLS zijn eigen hutje (Hippodroom 2005), in ieder geval lijken heel de Ardennen vol te staan met oude kasteeltjes, schietverenigingen en andersoortige accommodaties voor koude en hongerige winterhikers.

Bodem van boerenkool

Want wandelen maakt hongerig. De zaterdagavond is de enige “warme” maaltijd van het weekend, dus er zijn Patrouilles die flink uitpakken. De Bevers zijn begonnen met culinaire uitspattingen, en gaven zelfs aanmoedingsprijzen uit voor de KLS-groepen die hen het beste benaderden; maar inmiddels mag wel gesteld dat het eetstokje is overgenomen door de Puffins. Papegaaiduiker-menu’s van vijf gangen zijn geen uitzondering. Aan de andere kant van het spectrum zit de OPV; elk jaar dezelfde boerenkool. Het legt een bodem, dat moet gezegd. De meeste Organisaties hadden na de diners een of ander “avondprogramma” gepland: spelletjes als Twister, Paardenraces, quizzen, ook prijsuitreikingen. Ook wilde oud-gediende Fred nog wel eens een one-man-show weggeven waar eenieder op een brave manier van onder uit de zak krijgt. Een vast punt van de avond is de stempelpost van de Bevers en de bijbehorende uitreikingen van gedateerd muntgeld. In de Hikes ná de Doggystyle van de St Bernhardhonden in 2003, wat toch echt de 24ste keer was dat de Winterhike werd georganiseerd maar waarbij abusievelijk op grootste wijze het zilveren jubileum van de Winterhike werd gevierd, was een terugkerend avondprogramma de viering van 25 keer Winterhike. Dus niet alleen tijdens de Rattentocht, maar ook tijdens de daarop volgende Hippodroom, de daar worden we MOOEEHH! van tocht en de Mars der Platypoezen werd stilgestaan bij 25 keer Winterhike.

De groepsfoto

Deze ochtend verloopt altijd ietwat rommelig, maar dat voorkomt niet dat over het algemeen de slaaplocatie schoner wordt achtergelaten dan deze werd aangetroffen. Na deze opruimwoede gooien de deelnemers de lichter geworden rugzak om en vertrekken in een grote groep of per KLS-groep naar hetzelfde punt vanwaar ze zaterdag zijn vertrokken. Oh nee, dan vergeten we de onvermijdelijke groepsfoto! De zondag-tocht is over het algemeen een heel stuk korter en daarom ook wat minder spannend dan de zaterdagwandeling. De afsluiting van de tocht was vroeger nog gewoon in Zetten, maar tegenwoordig wordt de Winterhike meestal afgesloten op de vrijdagavondlokatie. Elke deelnemer krijgt een oorkonde, en meestal ook een ander herinnerings-goodie. In de loop der tijden is de prijzenkast van de regelmatige Winterhiker gevuld met artikelen als een geheel niet-verzilverde flessenopener met inscriptie, een Bever-sleutelhanger, een goudgespoten keramiek van de lokale kunstenaar “Pa Boxtart”, een potje strandzand, een fluit-kompas-zaklamp-ding en een muts. En dit zijn alleen maar de dingen die schrijver dezes in zijn archiefdozen vond!  Rest een glas, een plas, een ferme handdruk aan De Organisatie en dat was dan de Winterhike.

De cirkel is rond

De Organisatie rest slechts twee ondankbare taken: het prikken van een datum voor de onvermijdelijke “dia-avond” en, niet onbelangrijk, het samenstellen van het team dat de Organisatie van volgend jaar vormt.